2019 Egzamin - Pierwszy termin

Zadanie 1

Uprość sumę:

\[\sum^{n}_{k=0} {n + k \choose k} 2^{-k}\]

Rozwiązanie (link)


Zadanie 2

Podział liczby \(n\) na składniki \(a_{1} , ... , a_{r}\), gdzie \(a_{1} \leq ... \leq a_{r}\), nazywamy gładkim, jeśli \(a_{1} = 1\) oraz \(a_{i} - a_{i-1} \leq 1\) dla \(2 \leq i \leq r\). Znajdź enumerator podziałów gładkich.

Wskazówka: wskaż bijekcję między podziałami gładkimi a pewną klasą podziałów o znanym (np. z wykładu) enumeratorze.

Rozwiązanie

Weźmy dowolny podział liczby \(n\) na posortowane niemalejąco składniki: \(A = (a_1, a_2, \ldots, a_k)\). Rozważmy podział \(B\), który powstał przez transponowanie diagramu Ferresa podziału \(A\). Odnotujmy, że taki podział będzie miał \(a_k\) różnych składników; zaś składników równych \(i\) będzie wówczas dokładnie \(a_{k-i+1} - [i < k] \cdot a_{k-i} \).

Rozważmy transpozycję diagramów Ferrersa podziałów różnorodnych – czyli takich, że dwa równe składniki nie powtarzają się w jednym podziale. Zauważmy, że wówczas dla dowolnego \(i \in \{1, 2 \ldots, k\}\) będziemy mieli dodatnią liczbę składników równych \(i\); w przeciwnym bowiem razie \(a_{k-i+1} - a_{k-i} = 0\), więc podział wejściowy (przed transpozycją) zawierał dwa równe składniki – sprzeczność. W wyniku tego mapowania uzyskujemy więc jednoznacznie podziały gładkie.

Teraz rozważmy transpozycję dF podziałów gładkich. Istotnie, jeśli sąsiednie składniki nie różnią się o siebie o więcej niż jeden w podziale wejściowym, to w podziale wyjściowym liczba składników równych \(i\) będzie nie większa niż \(1\). W wyniku tego mapowania uzyskamy więc jednoznacznie podziały różnorodne.

Pokazaliśmy, że istnieje bijekcja pomiędzy obiema typami podziałów. Enumerator podziałów gładkich jest więc taki sam, jak enumerator podziałów różnorodnych, i ma postać: \[ A(x) = (1+x)(1+x^2)(1+x^3) \cdots \] Zainteresowanych tym, dlaczego powyższy enumerator ma właśnie taką postać, odsyłamy do wykładu dr. Malinowskiego.


Zadanie 3

Niech \(f(k)\) oznacza iloczyn niezerowych cyfr liczby k (w szczególności \(f(0) = 1\), a np. \(f(2019) = 18\)) i niech:

\[ S(n) = \sum^{10^{n}-1}_{k=0} f(k) \]

(suma wartości funkcji \(f\) dla wszystkich argumentów mających co najwyżej \(n\) cyfr). Oblicz \(S(100) \bmod 1001\).

Rozwiązanie

Zdefiniujmy \(B = 1 + 1 + 2 + 3 + \ldots + 9 = 46\). Zauważmy, że: \[ S(k) = B^k. \] Interpretacja. Obliczamy iloczyn cyfr w liczbach, których długość jest nie większa od \(n\). Dla uproszczenia możemy przyjąć, że wszystkie liczby mniejsze od \(10^n\) są długości \(n\), z ewentualnymi wiodącymi zerami z przodu (jeśli długość danej liczby wynosi \(k\), to wówczas dopisujemy \(n - k\) zer wiodących). W iloczynie \(B^n\) wybieramy z \(i\)-tego nawiasu (gdzie \(i=1\ldots n\)) składnik, który odpowiada cyfrze na pozycji \(i\): dla zera \(1\), a dla pozostałych cyfr składnik odpowiednio od \(1\) do \(9\).

Odnotujmy, że \(1001 = 7 \cdot 11 \cdot 13\). Ponieważ te czynniki są pierwsze (a w szczególności parami względnie pierwsze), możemy zapisać układ równoważny szukanej kongruencji. \[ \begin{cases} B^{100} \equiv a_1 &\bmod 7 \\[4pt] B^{100} \equiv a_2 &\bmod 11 \\[4pt] B^{100} \equiv a_3 &\bmod 13 \\[4pt] \end{cases} \] Korzystając z MTF i podstawowych własności kongruencji, łatwo wyznaczyć \(a_1, a_2, a_3\). Dla pierwszego równania mamy \(B^{100} \equiv 4^{100} \equiv 4^{4} \equiv 2^2 \equiv 4 \; (\text{mod } 7)\). Analogicznie rozwiązujemy pozostałe kongruencje i otrzymujemy wynik \((a_1, a_2, a_3) = (4, 1, 9)\).

Znalezienie takiego \(a\), że \(B^{100} \equiv a \bmod 1001\), pozostawiamy jako proste ćwiczenie na zastosowanie konstruktywnego dowodu ChToR. (Oczekiwany wynik to \(a = 529\)).


Zadanie 4

Znajdź liczbę nieizomorficznych grafów skierowanych, które po zamienieniu wszystkich krawędzi na nieskierowane stają się izomorficzne z grafem \(K_{3,3}\)