2017 Egzamin poprawkowy

Zadanie 1

Uporządkowanym podziałem dodatniej liczby całkowitej \( n \), czyli n-kompozycją nazywamy przedstawienie \( n \) w postaci sumy dodatnich składników, przy czym kolejność składników w tym przedstawieniu jest istotna (np. wszystkie 3-kompozycje to: \( 1 + 1 + 1, 1 + 2, 2 + 1, 3 \)). Znajdź liczbę n-kompozycji, w których liczba składników parzystych jest parzysta.

Rozwiązanie I (dłuższe)

Rozważmy następujący sposób generowania n-kompozycji.

Graficzne przedstawienie sposobu generowania n-kompozycji

Wygenerujemy w ten sposób wszystkie n-kompozycje, ponieważ uzyskujemy je z każdej k-kompozycji, gdzie \( k < n \), dopisując na ich końce takie \( t \), żeby \( k + t = n \). Ponadto dzielimy je na dwie grupy, w zależności od spełniania warunku parzystości podanego w treści zadania (dopisanie na koniec liczby nieparzystej nie zmienia spełnialności warunku, zaś parzystej tak).

Możemy teraz przejść do policzenia interesującej nas wartości \( a_n \), która oznacza liczbę n-kompozycji, w których liczba składników parzystych jest parzysta (nieparzysta dla \( b_n \)). Sugerując się powyższą tabelką, spróbujemy udowodnić indukcyjnie, że \( a_n = b_n = 2^{n - 2} \) dla \( n > 1 \). Wzór na pewno jest prawdziwy dla \( n = 2 \). Zakładamy, że zachodzi on również dla każdego \( k < n \), gdzie \( n > 2 \) i \( k > 1 \). Wiemy, że (przedstawione jest to także na tabelce) $$a_n = a_{n - 1} + b_{n - 2} + a_{n - 3} + b_{n - 4} + \dots + [if \, n \, mod \, 2 = 0 \, then \, b_2 \, else \, a_2] + 1$$ $$b_n = b_{n - 1} + a_{n - 2} + b_{n - 3} + a_{n - 4} + \dots + [if \, n \, mod \, 2 = 0 \, then \, a_2 \, else \, b_2] + 1$$ lub bardziej formalnie $$a_n = \sum_{i = 0}^{\lfloor (n - 3) / 2 \rfloor} a_{n - (2 i + 1)} + \sum_{i = 1}^{\lfloor (n - 2) / 2 \rfloor} b_{n - 2 i} + 1$$ $$b_n = \sum_{i = 0}^{\lfloor (n - 3) / 2 \rfloor} b_{n - (2 i + 1)} + \sum_{i = 1}^{\lfloor (n - 2) / 2 \rfloor} a_{n - 2 i} + 1$$ Korzystamy z założenia indukcyjnego. $$a_n = 2^{n - 3} + 2^{n - 4} + 2^{n - 5} + 2^{n - 6} + \dots + [if \, n \, mod \, 2 = 0 \, then \, 2^0 \, else \, 2^0] + 1$$ $$b_n = 2^{n - 3} + 2^{n - 4} + 2^{n - 5} + 2^{n - 6} + \dots + [if \, n \, mod \, 2 = 0 \, then \, 2^0 \, else \, 2^0] + 1$$ lub bardziej formalnie $$a_n = \sum_{i = 0}^{\lfloor (n - 3) / 2 \rfloor} 2^{n - 2 - (2 i + 1)} + \sum_{i = 1}^{\lfloor (n - 2) / 2 \rfloor} 2^{n - 2 - 2 i} + 1$$ $$b_n = \sum_{i = 0}^{\lfloor (n - 3) / 2 \rfloor} 2^{n - 2 - (2 i + 1)} + \sum_{i = 1}^{\lfloor (n - 2) / 2 \rfloor} 2^{n - 2 - 2 i} + 1$$ Widzimy już, że \( a_n = b_n \), więc dalej możemy rozważać już tylko \( a_n \). Nietrudno zauważyć, że w istocie zachodzą następujące równości. $$a_n = 2^{n - 3} + 2^{n - 4} + 2^{n - 5} + 2^{n - 6} + \dots + [if \, n \, mod \, 2 = 0 \, then \, 2^0 \, else \, 2^0] + 1 =$$ $$= 2^{n - 3} + 2^{n - 4} + 2^{n - 5} + 2^{n - 6} + \dots + 2^0 + 1 = (\sum_{i = 0}^{n - 3} 2^i) + 1 = \frac{2^{n - 2} - 1}{2 - 1} + 1 = 2^{n - 2}$$ lub bardziej formalnie $$a_n = \sum_{i = 0}^{\lfloor (n - 3) / 2 \rfloor} 2^{n - 2 - (2 i + 1)} + \sum_{i = 1}^{\lfloor (n - 2) / 2 \rfloor} 2^{n - 2 - 2 i} + 1 = (\sum_{i = 0}^{n - 3} 2^i) + 1 = 2^{n - 2}$$ W związku z tym, że wzór okazał się prawdziwy dla \( n \), to na mocy indukcji jest on prawdziwy dla każdego \( n > 1 \). Ostatecznie liczba n-kompozycji, w których liczba składników parzystych jest parzysta wynosi \( 2^{n - 2} \) dla \( n > 1 \) i \( 1 \) dla \( n = 1 \).

Rozwiązanie II (krótsze)

Zauważmy, że ogólnie wszystkich n-kompozycji jest \(2^{n-1}\). Wystarczy wyobrazić sobie \(n\) piłek, pomiędzy każdą piłkę możemy włożyć przegródkę: dowolne ułożenie \(\leq n-1\) przegródek definuje kompozycję.

Niech Dobra Kompozycja, to kompozycja, której liczba składników parzystych jest parzysta, a z kolei kompozycja z nieparzystą liczbą składników parzystych będzie Złą kompozycją. Oczywiście zbiory Dobrych i Złych kompozycji są rozłączne, a ich suma to po prostu wszystkie n-kompozycje. Pokażę, że istnieje bijekcja pomiędzy Dobrymi a Złymi kompozycjami.

Weźmy Dobrą kompozycję: jeśli jej pierwszy element jest jedynką to dołączamy go do drugiego elementu; jeśli jest różny od jeden, to zabieramy z niego jedynkę i dodajemy ją jako nowy element na sam początek kompozycji. Łatwo widać, że ta operacja jest różnowartościowa, a przez to także na.

Skoro istnieje bijekcja pomiędzy Dobrymi kompozycjami a Złymi, to jest ich tyle samo, a skoro razem jest ich \(2^{n-1}\), to Dobrych jest \(2^{n-2}\) dla \(n>1\).


Zadanie 2

Udowodnij, że zbiór wierzchołków grafu planarnego można przedstawić jako sumę trzech zbiorów \( S_1, S_2, S_3 \), takich, że graf indukowany przez każde \( S_i \) jest lasem.

Rozwiązanie

Zadanie rozwiążemy indukcyjnie. Dla grafu o \( n \leq 3 \) wierzchołkach twierdzenie trywialnie zachodzi. Zakładamy, że zachodzi ono również dla każdego grafu planarnego o \( n > 3 \) wierzchołkach. Rozważmy dowolny graf planarny o \( n + 1 \) wierzchołkach. Wiemy, że w każdym grafie planarnym istnieje wierzchołek stopnia co najwyżej 5. Tymczasowo usuwamy go z rozważanego grafu, a pozostałe wierzchołki dzielimy na 3 grupy, korzystając z założenia indukcyjnego. Skoro usunięty wierzchołek jest stopnia co najwyżej 5, to spośród tych 3 grup musi istnieć przynajmniej jedna taka, że co najwyżej 1 wierzchołek z niej jest połączony krawędzią z tym usuniętym. Zatem, dołączenie go do tej grupy nie spowoduje powstania cyklu i nadal graf indukowany przez ten zbiór wierzchołków będzie lasem. W związku z tym, twierdzenie jest prawdziwe dla dowolnego planarnego o \( n + 1 \) wierzchołkach i na mocy indukcji także dla każdego grafu planarnego, co kończy dowód.


Zadanie 3

Niech \( p > 2 \) będzie liczbą pierwszą. Znajdź liczbę rozwiązań kongruencji \(x^{p+1} \equiv 1 \pmod{p^{2017}}\) w zbiorze \( \{ 0, 1, \dots, p^{2017} - 1 \} \).

Rozwiązanie

Wiemy, że 0 nie jest rozwiązaniem, zaś 1 tak. Rozważamy teraz \( x > 1 \). $$x^{p + 1} \equiv 1 \pmod{p^{2017}}$$ W takim razie $$r_{Z^*_{p^{2017}}}(x) \vert p + 1$$ i $$r_{Z^*_{p^{2017}}}(x) \perp p$$ Z tw. Lagrange'a $$r_{Z^*_{p^{2017}}}(x) \vert \varphi(p^{2017})$$ $$r_{Z^*_{p^{2017}}}(x) \vert p^{2016}(p - 1)$$ Skoro \( r_{Z^*_{p^{2017}}}(x) \perp p \), to $$r_{Z^*_{p^{2017}}}(x) \vert p - 1$$ Zatem dla pewnego \( n \in N \) $$p - 1 = nr_{Z^*_{p^{2017}}}(x)$$ $$p = nr_{Z^*_{p^{2017}}}(x) + 1$$ Wracamy do pierwotnej kongruencji. $$x^{p+1} \equiv 1 \pmod{p^{2017}}$$ $$x^{nr_{Z^*_{p^{2017}}}(x) + 1 + 1} \equiv 1 \pmod{p^{2017}}$$ $$x^{nr_{Z^*_{p^{2017}}}(x)}x^{2} \equiv 1 \pmod{p^{2017}}$$ $$x^{2} \equiv 1 \pmod{p^{2017}}$$ Korzystamy ze wzoru na liczbę elementów danego rzędu w grupie cyklicznej. $$\varphi(2) = 1$$ Ostatecznie jedynymi rozwiązaniami podanej kongruencji w podanym zbiorze są liczba 1 (w danej grupie jest ona elementem o rzędzie 1) oraz jakaś liczba, która w danej grupie jest elementem o rzędzie 2. Zatem liczba rozwiązań podanej kongruencji wynosi 2.


Zadanie 4

Znajdź liczbę rozwiązań kongruencji \( x_1 + x_2 + \dots + x_6 \equiv 0 \pmod{3} \), gdzie \( x_i \in \{ 0, 1, 2 \} \) dla \( 1 \leq i \leq 6 \), a dwa rozwiązania utożsamiamy, jeśli jedno przechodzi na drugie przez przesunięcie cykliczne (np. \( \langle 1, 1, 1, 0, 0, 0 \rangle \simeq \langle 0, 1, 1, 1, 0, 0 \rangle \not\simeq \langle 1, 0, 1, 1, 0, 0 \rangle \)).

Rozwiązanie

Wymieniamy permutacje. $$(1) \, (2) \, (3) \, (4) \, (5) \, (6)$$ $$(1, 4) \, (2, 5) \, (3, 6)$$ $$(1, 3, 5) \, (2, 4, 6)$$ $$(1, 5, 3) \, (2, 6, 4)$$ $$(1, 2, 3, 4, 5, 6)$$ $$(1, 6, 5, 4, 3, 2)$$ Tworzymy indeks cyklowy. $$\frac{1}{6}(x_1^6 + x_2^3 + 2 x_3^2 + 2 x_6)$$ Korzystamy z teorii Polyi, gdzie \( a \) to \( 0 \), \( b \) - \( 1 \), zaś \( c \) - \( 2 \). $$\frac{1}{6}((a + b + c)^6 + (a^2 + b^2 + c^2)^3 + 2 (a^3 + b^3 + c^3)^2 + 2 (a^6 + b^6 + c^6))$$ Liczymy współczynniki przy interesujących nas wyrazach. $$2 (a^6 + b^6 + c^6) \longrightarrow 2 \times 3 = 6$$ $$2 (a^3 + b^3 + c^3)^2 \longrightarrow 2 \times 3 \times 3 = 18$$ $$(a^2 + b^2 + c^2)^3 \longrightarrow 3 \times 3 \times 1 = 9$$ Przypadek \( (a + b + c)^6 \) jest nieco bardziej skomplikowany. Zauważmy, że, aby kongruencja zachodziła, suma \( x_1 + x_2 + \dots + x_6 \) musi wynosić: \( 0, 3, 6, 9 \) lub \( 12 \). W takim razie dla każdej z 5 możliwości rozważmy wszystkie konfiguracje zmiennych \( a, b \) i \( c \) (czyli odpowiednio \( 0, 1 \) i \( 2 \)) w ramach 6 nawiasów.

Dla \( 0 \) $$0 \, 0 \, 0 \, 0 \, 0 \, 0 \longrightarrow 1$$ Dla \( 3 \) $$1 \, 1 \, 1 \, 0 \, 0 \, 0 \longrightarrow \binom{6}{3} = \frac{\not 6 \times 5 \times 4}{\not 2 \times \not 3} = 20$$ $$2 \, 1 \, 0 \, 0 \, 0 \, 0 \longrightarrow \binom{6}{2} \times 2 = \frac{6 \times 5}{\not 2} \times \not 2 = 30$$ Dla \( 6 \) $$1 \, 1 \, 1 \, 1 \, 1 \, 1 \longrightarrow 1$$ $$2 \, 1 \, 1 \, 1 \, 1 \, 0 \longrightarrow \binom{6}{2} \times 2 = 30$$ $$2 \, 2 \, 1 \, 1 \, 0 \, 0 \longrightarrow \frac{6!}{2! \times 2! \times 2!} = \frac{\not 2 \times 3 \times \not 4 \times 5 \times 6}{\not 2 \times \not 2 \times \not 2} = 90$$ $$2 \, 2 \, 2 \, 0 \, 0 \, 0 \longrightarrow \binom{6}{3} = 20$$ Dla \( 9 \) $$2 \, 2 \, 2 \, 1 \, 1 \, 1 \longrightarrow \binom{6}{3} = 20$$ $$2 \, 2 \, 2 \, 2 \, 1 \, 0 \longrightarrow \binom{6}{2} \times 2 = 30$$ Dla \( 12 \) $$2 \, 2 \, 2 \, 2 \, 2 \, 2 \longrightarrow 1$$ Zatem łącznie $$(a + b + c)^6 \longrightarrow 1 \times 3 + 20 \times 3 + 30 \times 3 + 90 \times 1 = 243$$ I dla całego indeksu cyklowego $$\frac{1}{6}((a + b + c)^6 + (a^2 + b^2 + c^2)^3 + 2 (a^3 + b^3 + c^3)^2 + 2 (a^6 + b^6 + c^6)) \longrightarrow$$ $$\longrightarrow \frac{1}{6}(243 + 9 + 18 + 6) = \frac{1}{6} \times 276 = \underline{46}$$