2014 Pierwszy termin

Zadanie 1

Udowodnij tożsamość

\[\sum_{k}{ n\brack k}{k\brace m} = {n\choose m}\frac{(n-1)!}{(m-1)!}\]

dla \(n, m > 0\)

Rozwiązanie

LEWA: Dzielimy \(n\) elementów na \(k\) cykli, a następnie cykle dzielimy na zbiory tak, że żaden zbiór nie może być pusty.

PRAWA: Wybieramy \(m\) elementów, które będą początkami słów. Wyróżniamy jeden z nich i stawiamy go na pierwszym miejscu, a następnie permutujemy pozostałe \(n-1\) elementów. Następnie rozcinamy ten \(n\)-elementowy ciąg przed każdym z wybranych elementów i otrzymujemy ciąg \(m\) słów. Podzielenie przez \(m!\) przekształca ten ciąg w zbiór \(m\) słów. $$ {n\choose m}m\frac{(n-1)!}{m!} = {n\choose m}\frac{(n-1)!}{(m-1)!} $$

Żeby udowodnić tę równość wskażę bijekcje pomiędzy obiema stronami. Jeżeli mamy już dany jakiś podział na cykle i ich zbiory, to popatrzmy na jeden ze zbiórów. Ustalmy że zapisujemy cykle tak, że zawsze pierwszy element cyklu jest najmniejszy ze wszystkich, które do niego należą (tak jak w zapisie kanonicznym), a w ramach całego zbioru ustawiamy je w kolejności malejącej względem pierwszego elementu. Starcie wszystkich nawiasów wyznacza bijekcje między zbiorem cykli, a słowem. $$ (6)(358)(24) \mapsto 635824 $$ W drugą stronę, jeżeli mamy dane jakieś słowo, to możemy odzyskać zbiór cykli w następujący sposób: weźmy pierwszy element słowa i do jego cyklu dopisujmy po kolei następne elementy tak długo, aż któryś z nich nie będzie większy niż pierwszy element. Kiedy napotkamy taki, to w tym momencie kończymy cykl i powtarzamy procedurę zaczynając od napotkanego elementu. $$ 635824 \mapsto (6)35824 \mapsto (6)(358)24 \mapsto (6)(358)(24) $$


Zadanie 2

Znajdź liczbę 6-literowych słów złożonych z liter \(A\), \(B\), \(C\),\(D\), \(E\), w których: każda z liter \(A\), \(B\) występuje co najwyżej raz, a każda z liter \(C\), \(D\) - co najmniej raz.

Rozwiązanie

Rozwiązanie oparte na rozwiązaniu zgłoszonym przez earlgreyz w issue #13

Użyjemy zasady włączeń i wyłączeń.

$$ \begin{align} &X \text{- ciągi zawierające jedno \(A\) i jedno \(B\).} \\ &Y \text{- ciągi zawierające albo tylko jedno \(A\) albo tylko jedno \(B\).} \\ &Z \text{- ciągi bez \(A\) i bez \(B\).} \\ &\cdot_C \text{- cecha niezawierania \(C\).} \\ &\cdot_D \text{- cecha niezawierania \(D\).} \\ &\hfill \\ &|X| = 6 \cdot 5 \cdot 3^4 \\ &|X_C| = |X_D| = 6 \cdot 5 \cdot 2^4 \\ &|X_C \cap X_D| = 6 \cdot 5 \\ &\hfill \\ &|Y| = 6 \cdot 3^5 \\ &|Y_C| = |Y_D| = 6 \cdot 2^5 \\ &|Y_C \cap Y_D| = 6 \\ &\hfill \\ &|Z| = 3^6 \\ &|Z_C| = |Z_D| = 2^6 \\ &|Z_C \cap Z_D| = 1 \\ \end{align} $$

Z zasady włączeń i wyłączeń: $$ \begin{align} \mathcal{D}_X(0) & = 6 \cdot 5 \ (3^4 - 2 \cdot 2^4 + 1) = 1500 \\ \mathcal{D}_Y(0) & = 6 \ (3^5 - 2 \cdot 2^5 + 1) = 1080 \\ \mathcal{D}_Z(0) & = 3^6 - 2 \cdot 2^6 + 1 = 602 \\ \end{align} $$ Zatem ostateczny wynik, to: $$ \mathcal{D}_X(0) + 2\mathcal{D}_Y(0) + \mathcal{D}_Z(0) = 4262 $$

earlgreyz napisał też program weryfikujący powyższy wynik. Kod programu jest dostępny tutaj (link).


Zadanie 3

Wierzchołki grafu \(G_n\) to wszystkie liczby złożone ze zbioru \({1,\dots,n}\), a para \({i,j}\) jest krawędzią wtedy i tylko wtedy, gdy \(i\perp j\). Rozstrzygnij czy graf \(G_{1000}\) jest:

a) planarny

Rozwiązanie

Nie, następujące względnie pierwsze liczby: 4, 9, 25, 36, 49 (kwadraty kolejnych liczb pierwszych) tworzą klikę \(K_5\), co z tw. Kuratowskiego oznacza że nie jest planarny.

b) hamiltonowski

Rozwiązanie

Skorzystam z twierdzenia o tym że jeżeli graf ma cykl hamiltona, to usunięcie k wierzchołków spowoduje jego rozpadnięcie się na co najwyżej k składowych.

Mamy dokładnie 499 wierzchołków etykietowanych liczbami parzystymi i zdecydowanie mniej wierzchołków nieparzystych (bo wiele spośród nich to liczby pierwsze). Po usunięciu wierzchołków nieparzystych których jest mniej niż 499 w grafie zostaje 499 wierzchołków parzystych które są izolowane gdyż w ich rozkładzie na czynniki pierwsze jest 2.

Zatem nasz graf rozpadł się na 499 składowych i na mocy przytoczonego twierdzenia nie może być hamiltonowski.

c) eulerowski

Rozwiązanie

Zbadajmy sąsiadów wierzchołka \(2\cdot 223\) (\(223\) to liczba pierwsza). Są to wszystkie nieparzyste liczby złożone, oprócz \(3\cdot 223\). Rozważmy teraz sąsiadów wierzchołka \(4\). Są to wszystkie nieparzyste liczby złożone. W takim razie stopnie wierzchołków \(4\) i \(2\cdot 223\) różnią się o \(1\), czyli jeden z nich musi być parzysty. W takim razie graf nie jest eulerowski.


Zadanie 4

Uprość wyrażenie \( \frac{1}{k!} \sum\limits_{\pi \in S_k} n^{c(\pi)}\), gdzie \(c(\pi)\) to ilość cykli w permutacji \(\pi\).

Rozwiązanie

Grupując elementy podanej sumy na grupki permutacji o takich samej liczbie cykli uzyskujemy, że $$ \sum\limits_{\pi \in S\_k} n^{c(\pi)} = \sum\limits_{i=1}^{k} {k \brack i} n^i $$ Zauważmy, że ta suma zlicza nam ilość pokolorowań cykli wszystkich \(k\)-permutacji na \(n\) kolorów.

Spróbujmy generować takie kolorowania w inny sposób - tworząc permutacje w zapisie kanonicznym cyklowym z kolorom przypisanym cyklom. Elementy wstawiamy do cyklu w kolejności od najmniejszego do największego. Wstawiając pierwszy element do permutacji może on być pokolorowany na jeden z \(n\) kolorów. Drugi element może tworzyć nowy cykl i być pokolorowany na jeden z \(n\) kolorów, bądź stać w cyklu na prawo od elementu pierwszego i mieć taki sam kolor jak on. Łatwo widać że w takim wypadku daje nam to \(n+1\) możliwości. Uogólniając to rozumowanie, uzyskujemy następującą równość: $$ \sum\limits_{i=1}^{k} {k \brack i} n^i = n^\overline{k} $$ Daje nam to odpowiedź: $$ \frac{1}{k!} \sum\limits_{\pi \in S_k} n^{c(\pi)} = \frac{n^\overline{k}}{k!} $$