2013 Egzamin poprawkowy

Zadanie 1

Udowodnij, że liczba \(\frac{(kn)!}{k!(n!)^{k}}\) jest całkowita dla dowolnych naturalnych \(n\) i \(k\).

Rozwiązanie

Oznaczmy \( p(n, k) \) jako liczbę podziałów zbioru n elementowego na bloki zawierające dokładnie k elementów. W szczególności \( \forall_{n,k}\ p(n, k) \in \mathbb{Z} \).

Pokażemy przez IK, że \((kn)! = p(kn, k)k!(n!)^k\).

LEWA: \((kn)!\) to liczba permutacji pól prostokąta o wymiarach \( k \times n \).

PRAWA: Dowolną permutacje pól takiego prostokąta możemy również uzyskać najpierw wybierając z \(kn\) pól \(k\)-elementowe podzbiory (wiersze), następnie ustalić ich kolejność na \(k!\) sposobów, a na koniec ustawić każdy z wierszy na \(n!\) sposobów, więc do iloczynu dojdzie czynnik \((n!)^k\).

Skoro pokazaliśmy, że powyższa równość jest prawdziwa, to możemy podzielić ją stronami przez \(k!(n!)^k\) i wtedy otrzymamy: $$ \frac{(kn)!}{k!(n!)^k} = p(kn, k) $$ Ponieważ prawa strona na pewno jest liczbą całkowitą, to lewa także musi nią być.


Zadanie 2

Graf jest \(k\)-zdegenerowany, jeśli każdy jego podgraf zawiera wierzchołek stopnia co najwyżej \(k\) (na przykład każdy graf planarny jest 5-zdegenerowany). Udowonij, że jeśli \(G\) jest spójnym 100-wierzchołkowym grafem 10-zdegenerowanym, to liczba wierzchołków stopnia \(\geq 30\) jest mniejsza niż 66.

WSKAZÓWKA: Co można powiedzieć o średnim stopniu wierzchołka w \(G\)?

Rozwiązanie

Załóżmy, że mamy graf \(G\) będący grafem \(k\)-zdegenerowanym. Oznacza to, że ma on wierzchołek stopnia co najwyżej \(k\). Możemy go z niego usunąć, a wtedy suma stopni wszystkich pozostałych wierzchołków spadnie o co najwyżej \(2k\) (k od usuwanego wierzchołka i k od jego sąsiadów). W ten sposób otrzymujemy graf \(H \subset G\), ale z definicji \(k\)-zdegenerowania wynika, że on także posiada taki wierzchołek. Procedurę tę możemy kontynuować schodząc aż do grafu pustego.

Ponieważ przy każdej iteracji suma stopni wierzchołków malała co najwyzej o \(k\), to możemy powiedzieć, że dla dowolnego grafu \(k\)-zdegenerowanego zachodzi: $$ \sum_{i=1}^{\left|V(G)\right|} deg(v_i) \leq 2k\left|V(G)\right| $$ Przekształcając te nierówność otrzymujemy: $$ \frac{\sum_{i=1}^{\left|V(G)\right|} deg(v_i)}{\left|V(G)\right|} \leq 2k $$, czyli w grafie \(k\) zdegenerowanym średni stopień wierzchołka nie może przekraczać \(k\).

Załóżmy teraz, że w grafie \(G\) liczba wierzchołków stopnia \( \geq 30\) jest większa niż 66. Mamy: $$ \frac{\sum_{i=1}^{\left|V(G)\right|} deg(v_i)}{\left|V(G)\right|} \geq \frac{66\cdot 30+34\cdot 1}{100} = 20.14 \geq 20 = 2k $$ (spójność grafu wymusza to, że pozostałe 34 wierzchołki musza mieć przynajmniej jedną krawędź), czyli graf \(G\) nie może być wtedy \(k\)-zdegenerowany.

Sprzeczność.


Zadanie 3

Liczbę naturalną n nazywany tegoroczną, jeśli rozkłąd n na czynniki pierwsze zawiera czynnik, który występuje dokładnie w potędze 2013. Tak więc liczba \(2^{2013}3^{5}\) jest tegoroczna, ale liczba \(5^{2014}7^{3000}\) już nie (chociaż jest przyszłoroczna). Udowodnij, że istnieje ciąg arytmetyczny o 2013 elementach i różnicy ciągów równej 2013, którego wszystkie elementy są tegoroczne.

WSKAZÓWKA: Chińskie twierdzenie o resztach.

Rozwiązanie

Niech \(p_n\) oznacza \(n\)-tą liczbę pierwszą.

Szukamy liczby a będącej początkiem takiego ciągu. Możemy ułożyć układ 2013 równań postaci: $$ (i)\ \ \ \ a \equiv -2013\cdot i\ (mod\ p_i) $$ $$ \left\{ \begin{array}{lr} a \equiv 0\ (mod \ p_{1}^{2013})\\ \ldots\\ a + 2013\cdot i \equiv 0\ (mod \ p_{i}^{2013})\\ \ldots\\ a + 2013\cdot 2013\equiv 0\ (mod \ p_{2013}^{2013}) \end{array} \right. $$ Co można przepisać jako: $$ \left\{ \begin{array}{lr} a \equiv 0\ (mod \ p_{1}^{2013})\\ \ldots\\ a \equiv -2013\cdot i \ (mod \ p_{i}^{2013})\\ \ldots\\ a \equiv -2013\cdot 2013 \ (mod \ p_{2013}^{2013})\\ \end{array} \right. $$ Ponieważ \(\forall_{i,j}\ i \neq j \Rightarrow p_i \perp p_j\), to również \(\forall_{i,j}\ i \neq j \Rightarrow p_i^{2013} \perp p_j^{2013}\), a więc dzięki chińskiemu twierdzeniu o resztach możemy powiedzieć, że istnieje dokładnie jedna liczba \(a\) taka, że \(1 \leq a \leq p_1^{2013} \cdot \ldots \cdot p_{2013}^{2013}\) spełniająca wszystkie powyższe kongruencje.